සම්බාධක පනවා ආධාර ලබාදීමේ විහිළුව
මුළු ලොවම මවිතයට පත් කරමින් මේ වනවිට මෙලිසා සුළි කුණාටුව හේතුවෙන් පීඩාවට පත් ප්‍රදේශ සංවර්ධනයට හා ජනතාවගේ සුබ සාධනය සඳහා ට්‍රම්ප් පරිපාලනය විසින් කියුබාවට ඩොලර් මිලියන 03ක ආධාර ලබා දීමට තීරණය කර ඇති බව වාර්තා වේ. ට්‍රම්ප් බලයට පත් වූ පසු බයිඩන් පරිපාලනය විසින් වතිකානුවේ මැදිහත් වීමෙන් ඉවත්කිරීමට සුදානම් වූ සම්බාධක පවා ත්‍රස්ත කල්ලි ප්‍රවර්ධනය කරන බව පවසමින් කියුබාවට එරෙහිව යලි දැඩි සම්බාධක පනවනු ලැබීණි. මෙම ආධාර මුදල් කියුබාවේ කතෝලික සභාව මගින් ලබා දීමට තීරණය කර ඇති අතර සමස්ථ කියුබානු ජනතාවට බලපා ඇති සම්බාධක ඉවත් කිරීමක් සිදු නොකර මෙසේ ඇමරිකානු ආධාර ලබා දීම විහිළුවක් බව කියුබානු රජය එයට ප්‍රතිචාර ලෙස ප්‍රකාශ කර ඇත.
පසුගිය දා හමා ගිය දැඩි සුළු සුළං හේතුවෙන් ජැමෙයිකාව හා කියුබාව විශාල වශයෙන් පීඩාවට පත් වූ අතර කියුබාවේ කිසිදු වැසියෙකු මිය යාමක් වාර්තා වී නොමැති අතර ජැමයිකාවේ හා ප්‍රංශ පාලනයේ පවතින හයිටියේ පමණක් ලක්ෂ 5කට අධික ජනතාවක් අනාථ වී 60 දෙනෙකු මිය ගොස් ඇති බව වාර්තා වේ. 2025 ඔක්තෝබර් 31 වන දින කියුබාවේ රියෝ කවුටෝ හි දී මෙලිසා සුළි කුණාටුව හේතුවෙන් එරට කවුටෝ ගඟ පිටාර ගැලීමෙන් පසු කියුබානු ගලවා ගැනීමේ සේවකයින් සහ හමුදා නිලධාරීන් පදිංචිකරුවන් ඔවුන්ගේ නිවාසවලින් ඉවත් කරලීමට සමත් වී ඇත. එම නිසා කියුබාවේ කිසිදු මරණයක් සිදු නොවී ඇති අතර වැඩිම ජිවිත හා දේපල හානි ජැමෙයිකාව හා හයිටිය වෙතින් වාර්තා වේ.
කියුබාවේ, 700,000 කට වැඩි පිරිසක් වහා පීඩාවට පත් විය හැකි ප්‍රදේශ වලින් ඉවත් කළ බව පවසන කියුබානු සමාජවාදී රජයේ ප්‍රකාශකයෙකු කියා සිටියේ ජීවිත ආරක්ෂා කර ගැනීමට සමත් වුවත් රටේ නැගෙනහිර පළාත් කිහිපයක නිවාස, විදුලි රැහැන්, වගා බිම් පාසැල් ඇතුළු රජයේ ගොඩනැගිලි වලට සැලකිය යුතු හානියක් සිදු වී ඇති බවයි. ඒ අනුව කියුබාවේ නැගෙනහිර කොටසේ පළාත් කිහිපයක් විනාශ කළ මෙලිසා සුළි කුණාටුවෙන් පීඩාවට පත් කියුබානුවන් සඳහා එක්සත් ජනපදය වහා ඉරිදා ඩොලර් මිලියන 03ක මානුෂීය ආධාර ලබා දෙන බව නිවේදනය කළේය.
“මෙලිසා සුළි කුණාටුවෙන් වඩාත් පීඩාවට පත් නැගෙනහිර කියුබාවේ වීරෝධාර ධෛර්යය සම්පන්න ජනතාවට ඩොලර් මිලියන 3 ක මානුෂීය ආධාර සෘජුවම බෙදා හැරීම සඳහා එක්සත් ජනපදය කතෝලික පල්ලිය සමඟ සම්බන්ධීකරණය කරමින් සිටී,” යයි ඇමරිකානු බටහිර අර්ධගෝල කටයුතු කාර්යාලය X හි නිවේදනය කළේය.
දශක හයකට වැඩි කාලයක් කියුබාවට ආර්ථික සම්බාධක පනවා ඇති එක්සත් ජනපදය සිකුරාදා දින, “ධෛර්ය සම්පන්න කියුබානු ජනතාව සමඟ සිටින” බව පැවසූ අතර, දිවයිනේ කොමියුනිස්ට් රජය හරහා නොව “සෘජුව සහ දේශීය හවුල්කරුවන් හරහා ක්ෂණික මානුෂීය ආධාර සැපයීමට සූදානම්” බවට ද රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව පැවසීය. නමුත් කියුබානු රජය ඇමරිකානු ආධාර සම්බන්ධයෙන් පවසා සිටියේ ට්‍රම්ප් පරිපාලනය විසින් ධෛර්යය සම්පන්න හා වීරෝධාර කියුබානු ජනතාවටසමච්චල් කර ඇති බවය.
“ට්‍රම්ප් පරිපාලනයට අපගේ විරෝධාර ජනතාවට සහාය දීමට සැබවින්ම අවශ්‍ය නම්, ඔවුන් කොන්දේසි විරහිතව කියුබාවට එරෙහිව පනවා ඇති සම්බාධක හා ආර්ථික බාධක ඉවත් කර “ත්‍රස්තවාදයට සහය දෙන රාජ්‍ය අනුග්‍රාහකයින්ගේ රාජ්‍යයන් ලැයිස්තුවෙන් ද අපව ඉවත් කල යුතුයි ” යයි කියුබානු කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ දේශපාලන කාර්යාංශයේ සාමාජික රොබර්ටෝ මොරාලෙස් ඔජෙඩා විදේශ මාධ්‍ය වෙත පවසා සිටියේය.
2021 අග භාගයේ සිට, එක්සත් ජනපදය කියුබාව එහි “ත්‍රස්තවාදයට අනුග්‍රහය දක්වන රාජ්‍යයන්ගේ” ලැයිස්තුවට නැවත ඇතුළත් කර ඇති අතර, එය සම්බාධක ශක්තිමත් කිරීමට හේතු විය. හිටපු ජනාධිපති ජෝ බයිඩන් ධවල මන්දිරයෙන් පිටවීමට සතියකට පෙර එය වතිකානුවේ මැදිහත් වීමෙන් අත්සන් කරන ලද ගිවිසුමක් මගින් එම ලැයිස්තුවෙන් ඉවත් කළ අතර, ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් විසින් බලයට පත් වූ වහාම එම තීරණය ඉක්මනින් ම ඉවත් කර යලි සම්බාධක පනවනු ලැබීය.
අතීතයේ සිටම කතෝලික පල්ලිය දෘෂ්ටිවාදාත්මක විරුද්ධවාදීන් දෙදෙනා වන ඇමරිකාව හා කියුබාව අතර මැදිහත්කරුවෙකු ලෙස නිතිපතා සේවය කර ඇත. ඉරිදා, කියුබානු කතෝලික රදගුරු සම්මේලනය නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් තහවුරු කළේ “මෙලිසා සුළි කුණාටුවෙන් විපතට පත් වූවන්ට සෘජුවම සහාය වීමට එක්සත් ජනපද පරිපාලනයෙන් මානුෂීය දීමනාවක් ලැබී ඇති බවත්, “මෙම දීමනාව යථාර්ථයක් බවට පත් කිරීම සඳහා සියලු පාර්ශවයන් සමඟ ප්‍රයෝජනවත් සහ ධනාත්මක සාකච්ඡා” පවත්වන බවත්ය.
මේ වන විට කැරිබියන් දූපත් වල ඉතිරි ප්‍රදේශ වන ඩොමිනිකන් ජනරජය, ජැමෙයිකාව, බහමාස් සහ හයිටි වෙත ඇමරිකාව විසින් සහන කණ්ඩායම් යොදවා ඇත. ඇමරිකානු සහන කටයුතුවලට කියුබාව ද ඇතුළත් කර ඇති බව රාජ්‍ය ලේකම් මාර්කෝ රුබියෝ සිකුරාදා ප්‍රකාශ කළේය. වෙනිසියුලාව සහ මෙක්සිකෝව විසින් දැනටමත් කියුබාවට ආධාර යවා ඇති අතර, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ ආධාර හා සහය ආයතන විසින් ද කියුබාවට සහය ලබා දීම සඳහා මැදිහත් වී ඇත.
බටහිර ජැමෙයිකාවේ සිදු වූ හානියේ පරිමාණයට මුහුණ දෙමින්, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ මහලේකම්වරයා හදිසි ජාත්‍යන්තර ආධාරවල වැදගත්කම අවධාරණය කළේය. ඉරිදා ඔහුගේ ප්‍රකාශකයාගේ නිවේදනයකට අනුව. “සුළි කුණාටුවෙන් සිදු වූ පාඩු සහ හානි වලට විසඳුම් සෙවීම සඳහා දැවැන්ත සම්පත් හා ආධාර අවශ්‍ය බව අවධාරණය කර ඇත. ඒ අනුව එක්සත් ජාතීන්ගේ මධ්‍යම හදිසි ප්‍රතිචාර අරමුදල (CERF) කැරිබියන් දූපත් වල එහි “රාජ්‍ය ආයතන සහ ඔවුන්ගේ හවුල්කරුවන්ට මානුෂීය මෙහෙයුම් වේගයෙන් ඉහළ නැංවිය හැකි” පරිදි ඩොලර් මිලියන 4 ක් (යුරෝ මිලියන 3.4) වෙන් කර ඇති බව සඳහන් වේ. දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් වඩාත් විනාශකාරී වූ මෙලිසා සුළි කුණාටුව, වසර 90 කට පසු ගොඩබිමට කඩා වැදුණු බලවත්ම කුණාටුව වූ අතර, එය අඟහරුවාදා ජැමෙයිකාවට 5 වන කාණ්ඩයේ සුළි කුණාටුවක් ලෙස පහර දුන් අතර එය සෆීර්-සිම්ප්සන් (Saffir-Simpson) පරිමාණයෙන් ඉහළම අගය වූ අතර පැයට කිලෝමීටර 300 ක පමණ වේගයකින් හමා ගිය බව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධාන සම්බන්ධ කාලගුණික වාර්තා සඳහන් කරයි.
@Lanks Truth
